Efeler Yolu (11) - BOZDAĞ-BİRGİ Etabı – Ödemiş/İzmir

17 Aralık 2023 Pazar günü Yol Dağcılık programlı etkinliği olarak, Efeler Yolu’nun 11. Etabı olan Bozdağ-Birgi arasını yürüdük. Efeler Yolu, İzmir’in Bornova ilçesinden başlayıp Nif Dağı ve Bozdağ sıradağlarını geçerek İzmir’in Kiraz ilçesi yaylalarından dönen ve devamında Aydın sıradağları üzerinden 

Selçuk Efes’te bulunan Meryemana’da son bulan 500 km.lik, 28 etaplı, kırmızı-beyaz işaretli, efe/zeybek kültürü bakımından köyleri, yaylaları ve önemli efe yataklarını birbirine bağlayan bir yürüyüş yolu projesidir. İstiklal Yolu’nda 95 km, Likya Yolu’nda 450 km, Karya Yolu’nda 846,73 km, Dalyan 

bölgesinde Karya’dan Likya’ya yürüyüşlerde 228,51 km, Efes-Mimas Yolu’nda 689,54 km, Frig Yolu’nda 122,39 km, 2 kez Kapodokya Vadileri’nde yaklaşık 50 km, Everest Ana Kamp yürüyüşünde 125 km ile İzmir’den Antalya’ya kadar adım adım yürümüş biri olarak Efeler Yolu, benim için yepyeni bir heyecan. 

Kurtuluş Savaşı’mızın binlerce isimsiz kahramanlarının vatanımız uğruna kanlarını döktükleri coğrafya üzerinde yürüyebiliyor olmak çok anlamlı, çok kıymetli benim için. İnşallah 500 km.nin tamamını kazasız belasız sağlıkla yürüyerek kahramanlarımızın ayak izlerine dokunabilir, onları yâd edebiliriz. 

Yürüyüşümüzün başlangıç noktası Bozdağ’a gitmeden önce Efeler Yolu’nun ruhuna uygun olarak, Ödemiş ilçesinin İlk Kurşun (Hacı İlyas) Köyü’nde bulunan İlk Kurşun Anıtı’na uğruyoruz. 15 Mayıs 1919’da Yunan askerleri İzmir’i işgal edip hızla Batı Anadolu’yu işgale başlayınca, 01 Haziran 1919’da 

asker, halk ve efe işbirliğiyle ilk örgütlü tepki Küçük Menderes’te, Ödemiş bölgesinde verilmiş. Top gibi ses çıkaran aynalı martin tüfekleri ile Hacı İlyas direnişinin yapıldığı yer olan İlk Kurşun Anıtı’nda kahramanlarımızı yâd ettikten sonra 4-5 km uzaklıkta Kayaköy’de bulunan Çakırcalı (Çakıcı) Mehmet Efe 

Konağı’na gidiyoruz. 1000’in üzerinde insan öldürdüğü söylenmesine karşın, halka karşı acımasızlık yapan Türk, Rum, Arnavut vb. çetelere karşı büyük mücadele veren, varlıklı kişilerden aldığı paraları yoksullara dağıtan, köprü, çeşme vb. gibi işler yaptırdığı için halk tarafından çok sevilen Çakırcalı 

(Çakıcı) Mehmet Efe, 1912 yılında Nazilli yakınlarında Karıncalı Dağ mevkiinde Osmanlı güçleri ile girdiği çatışmanın sonunda kafası ve elleri kesilmiş, göğsünün derisi yüzülmüş olarak bulunmuş. Bu durumun öldükten sonra tanınmamak için kendi isteği doğrultusunda kızanları tarafından 

gerçekleştirildiği söylenir. Efe’nin 39 yaşında ölümü halk arasında büyük üzüntüye sebep olmuş ve bugün “İzmir’in Kavakları” olarak bildiğimiz, aslı “Ödemiş’in Kavakları” olan türkünün de ilham kaynağı olmuş. Yaşar Kemal 1972 yılında Çakırcalıyı öldüren müfrezenin kumandanı Albay Rüştü KOBAŞ’ın verdiği 

bilgiler ışığında Efe’nin hayat hikayesi ile ilgili destansı bir roman yazmış. Çakırcalı (Çakıcı) Mehmet Efe’nin konağından ayrılıp yürüyüş başlangıç noktamız Bozdağ’a geldiğimizde saat 11.00 oluyor. İzmir’in işgali sonrası Birgi Ulu (Aydınoğlu Mehmet Bey) Camii’nde Birgi Belediye Başkanı Tevfik Bey tarafından yapılan 

toplantıda Ödemiş’ten Bozdağ’a gelecek olan Yunan askerlerini durdurma görevi verilen ve Nazilli’nin Ayçukuru mevkiinde Yunanlılar ile girdiği çatışmada 28 yaşında şehit olan Poslu Mestan Efe Anıtı’nı da ziyaret ettikten sonra 11.30’da yürümeye başlıyoruz. Tahmini 400-500 yıllık, belki de daha fazla, devasa 

büyüklükteki kestane ağaçlarının dökülen kıpkırmızı yaprakları üzerinde, Bozdağ’dan Birgi’ye doğru yürürken hava bir açıyor, bir sis kaplıyor. Sis bu büyülü ortamı daha da gizemli hale getiriyor. Hava açtığında da Birgi ve Ödemiş ovaları kuşbakışı ayaklarınızın altına seriliyor. 10-15 derece hava sıcaklığında sonbaharın tüm 

güzelliklerini yaşıyoruz. Bence bu etabın adı “Kestane Ağaçları” etabı da olabilir. Neredeyse Birgi yakınlarına kadar kestane ağaçları altında yürünüyor. Bilge rehberimiz sevgili Zeki’nin teşvikiyle 5 arkadaş rotanın ruhuna uygun olarak harmandalı zeybeği oynuyoruz. 14.10-14.40 arasında verdiğimiz öğle molasından sonra 

bu masalsı ortamda Birgi’ye kadar yürümeye devam ederek 17.00’de etkinliğimizi bitiriyoruz. Wikiloc'a göre bugün, 1142 m irtifadan yürümeye başlayarak, 459 m irtifa kazancı, 1230 m irtifa kaybı, 1473 m maksimum irtifa, 287 m minimum irtifa arasında toplam 18,64 km yürümüşüz. Tamamen orman içi 

patika ve toprak yollarda yürünen Bozdağ-Birgi Etabı, Birgi’den Bozdağ yönüne yapılacak olursa sürekli çıkış, bizim yaptığımız gibi Bozdağ’dan Birgi yönüne yapılacak olursa başlangıçta az bir çıkış  

sonrası sürekli iniş şeklinde. Kırmızı-beyaz işaretleme gayet güzel. Rotanın Bozdağ-Birgi giriş ve çıkışlarına ağaç tanıtım levhası konulmuş. Bozdağ’dan çıktıktan sonra rota üzerinde, Birgi yakınlarındaki evlere kadar çeşme  

görmedim. Sevgili Zeki VAROL, Selda KETENCİ ve Yaşar KÜSBECİ başta olmak üzere yürüyüşçü bütün arkadaşlar ile Efeler Yolu rota açma, kırmız-beyaz işaretleme çalışmalarında emeği geçen herkese çok teşekkür ederek yazımı bitiriyorum.

Sağlıkla kalın.

Ayhan YÖRÜK

 

Efeler Yolu (11) - Bozdağ-Birgi Etabı fotoğraflarını görmek için lütfen burayı tıklayınız.

Efeler Yolu (11) - Bozdağ-Birgi Etabı video günlüğü görmek için lütfen burayı tıklayınız. 

Efeler Yolu (11) - Bozdağ-Birgi Etabı Relive krokisini görmek için lütfen aşağıyı tıklayınız. 

Not: Restorasyonda olduğu için gezip göremediğimiz Aydınoğlu Mehmet Bey (Birgi Ulu) Camii’nin hikayesini cami hocası Sn. İrfan YAŞAR’ın anlatımıyla dinlemek isterseniz aşağıda ki linki tıklayınız.

https://ayhanyoruk.blogspot.com/2018/10/aydnoglu-mehmet-bey-camii-birgi-golcuk.html